Như nụ cười của nàng Mona.Cười như không cười, không cười nhưng lại cười.Tốn bao giấy mực.Truyền thống Phương Tây là phân tích.Và không phân tích nổi.
Nhưng có nụ cười rất Á đông đã tồn tại hàng ngàn năm nay mà cũng chưa ai phân tích cho hết.Nụ cười Di Lạc.Nụ cười hết cỡ.Dường như tất cả những gì có thể đặt vào tiếng cười cũng đều hiện diện ở đấy.Tôi cứ phân vân tự hỏi,không biết ngài đang cười thành tiếng,cười rung cả cái
bụng "chứa những điều thế gian không chứa được", cười ha ha, để "cười những điều thế gian không cười được" hay là ngài đang cười cái cười vô thanh,cái cười vô vi ,cái cười của vô thường vô ngã.
Lúc nhỏ lên chùa, ngắm tượng ngài,tôi thú vị cho rằng cái ông già này tốt phước,kiếm đâu ra sáu đứa cháu thật vui.Nhưng mà ông sao tốt tướng thế lại để cho sáu cháu nhỏ tí teo.Mãi sau này,qua tìm hiểu mới biết năm đứa nhóc tì kia hóa ra lại là thứ dữ.Sáu đứa nhóc đầu mối của sân giận,của si mê,của tham lam, của thị phi nhĩ ngã.Sáu đứa nhóc ở Tướng là Nhãn nhĩ tỉ thiệt thân ý, ở Pháp là Sắc thanh hương vị xúc giác.Phối hợp lại là chính nó –Ngã chấp ma- thứ ma chướng của ông của
tôi, của cao của thấp,của nặng của nhẹ ,của thiệt của hơn.Mũi quen ngửi mùi thơm bất tịnh, lưỡi dệt thêu lắm chuyện gay go.Này văn tôi thơm ông dám chê thối sao.Này tư tưởng tôi cao ông dám phỉ báng sao?
Này chức vị của tôi ông dám tranh giành sao?...sao?...sao?....sao?...?!
Và luân hồi ngay trong kiếp vận của chính mình. Thị chư pháp không Tướng bất sanh bất diệt bất cấu bất tịnh bất tăng bất giảm.Thị cố không trung vô Sắc vô Thọ,Tưởng,Hành,Thức diệc phục
như thị.Ôi câu Bát nhã như đánh thức người qua cơn mê lạc.Sắc không khác Không, Không tức là Sắc.Ví như cái tô sành, phần đất sét là Tướng là Sắc vậy, còn khoảng không giữa tô là Pháp là Không vậy.Có cái tô mới có cái khoảng trống giữa tô.Có khoảng trống giữa tô mới làm nên
cái dụng của tô.Ai lấy được giùm cái khoảng không mà không phải lấy phần sành,hoặc lấy riêng phần sành mà không động đến khoảng không.Từ đó mà suy, có không đã cùng đồng hành, thì cao thấp, trước sau, nặng nhẹ,vui buồn,mừng giận, ông tôi có nghĩa gì chớ.Vậy sao không cười?Vậy
sao lại cười?
Được thăng chức – Cười ha ha.Mất chức –Khóc hi hi .Trúng số đề- Cười hô hố.Tan cửa nát nhà – Khóc hu hu.Vậy cái cười đi ngay cái khóc vậy.Trong cái cười đó đã có cái khóc rồi.Trong cái sướng có cái khổ rồi.Trong cái được đã có cái mất rồi.
Vì sao ư? Vì quán thân bất tịnh mà cứ cho là tịnh.Vì quán thọ thị khổ mà cứ cho là lạc.Vì quán tâm vô thường cứ cho là thường.Vì quán pháp vô ngã mà cứ chấp ngã.Đến bậc giác ngộ như Đường Tăng khi về đến đất Phật còn tiếc y bát không trao cho Anan ,Ca diếp để cầu chơn kinh, nên
phải lãnh kinh vô tự.Bài học cho ai không xả chấp.Nụ cười của Di Lạc hiện ra ngay khi ấy đã khiến Đường Tăng hốt nhiên đại ngộ. Vậy ngài cười cái gì ,ôi Di Lạc.Có phải Người cười cái mất của thiên
hạ, để Người sẽ khóc cho cái được của thiên hạ.Cái "được- mất" hữu vi, nhị nguyên nhĩ ngã.
Giả sử có một ai đó nói "Cha mày" trước mặt mình, ồ tức chết đi được, ô tức quá đi mất.Mày phải biết tay ông nhá, mày dám lôi cha bố mày ra chửi hả con, này thì… Thế nhưng cũng câu ấy,hôm nay nói "cha" ba bốn bữa sau gặp lại nói "mày" thì không có sao cả, là hòa cả làng,có khi còn dắt nhau đi uống bia…Vậy thì ai có lỗi.Thằng trời đánh thánh đâm kia dám ăn nói láo xược,hay là cái thằng "TÔI" nhĩ ngã cố chấp đang ngồi cố ráp từ "cha mày" lại để dằn vặt nó, dằn vặt mình.
Không biết sao tôi cứ nghĩ là cái cười của Ngài là tiếng cười hữu thanh, cười ha ha, cười Eureka của Archimede khi tìm ra chân lý, chodù người đời hoảng hốt nói " Thằng – Điên" Không biết sao tôi cứ nghĩ cái cười của Ngài là tiếng cười vô thanh, cười lặng lẽ, cười phảng phất của Mona Lisa mấy trăm năm nay vẫn cười trong điện Louvre, mặc cho người đời bình phẩm "Cười gì".
Đại Trí nhược ngu, Đại Biện nhược nột,câu nói của Lão tử vận vào mới phù hợp với cái cười của Di Lạc làm sao.Có cái ngu ngơ chí thánh,có cái buông thả chí thành,có cái bùng phát chí cương chí dương của Càn, lại có cái thu liễm tận nhu tận âm của Khôn trong cái cười của Siêu
Thoát, cái cười Ba- la-mật-đa.Cái cười tối đa của cái khóc tối cùng. Nhìn ngài rồi nhìn Tuyết Sơn mới thấy mệt mỏi làm sao.Trước sau một vài A- tăng- kỳ kiếp đâu có sao??? Phải không Long Hoa Giáo chủ? Sao tôi không cười? Sao bạn không cười?Tôi không cười được bởi vì tôi
đang thiếu cái tôi cần.Bạn không cười được vì bạn đang cần cái muốn có.Chúng tôi đang đua chen, chúng tôi đang ngụp lặn.Chúng tôi đang phải giành lại đất Thánh Jerusalem, chúng tôi đang chống lại sự tràn ngập của phản văn hóa.Chúng tôi đang phải chống lại nạn kẹt xe và bạo
hành với phụ nữ.Chúng tôi đang phải…Chúng tôi đang phải…Và chúng tôi đang đối diện với Ngài, Di Lạc. Trái núi là trái núi , bắt đầu tu tập thấy núi không còn là núi nữa.Nhưng chỉ khi thấy núi chính là núi thì mới Phản bổn hoàn nguyên, "thõng tay vào chợ"
Vậy nụ cười của Ngài là Vô ưu bồ đề, sau khi đã trải qua tận cùng của Đại ưu trí tuệ.Nụ cười của ngài là Vô thọ bồ đề, sau khi đã Trực chỉ chơn tâm, kiến tánh thành Phật
Mà hình như ngài cũng đang cười tôi?Có phải vậy không mà nói vậy hả? Không biết, tôi cũng chỉ biết cười trừ…tôi ra.
BS BÙI QUỐC HUY
